درباره دغدغه‌های تولید مکمل امیر عطار مدیرعامل شرکت خوراک پرداز هزاره نوین پاسخگوی سوالات بوده است.

سال گذشته بر تولیدکنندگان کنسانتره و مکمل چگونه گذشت؟

سال گذشته برای صنعت مکمل و کنسانتره یک سال عادی بود. به هر حال ارز دولتی وجود داشت. درست است که ارز دولتی به تولید مکمل و کنسانتره اختصاص پیدا نمی‌کرد. اما یکی از دلایل رونق صنعت طیور در کشور بود. مرغداران جوجه‌ریزی می‌کردند، تولید خوراک داشتند و بدون شک به کنسانتره و مکمل نیز نیاز پیدا می‌کردند.

مهم‌ترین موانع در تولید مکمل و کنسانتره چیست؟

مهم‌ترین مانع در فعالیت ما، با توجه به اینکه ارز دولتی دریافت نمی‌کردیم، نیاز به سرمایه و نقدینگی کلان بود. با توجه به اینکه این صنعت برای تامین مواد اولیه به خارج از کشور وابسته است، جهش‌های قیمت دلار صنعت ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مورد بعدی این است که بسیاری از کارخانه‌ها با شرایط، امکانات و استانداردهای حداقلی شروع به فعالیت می‌کنند ولی جایگاه آنها در بازار با مجموعه‌های مجهزی مانند ما برابر است. در حالی که ما هزینه‌های بالاتری داریم.

مشکل مهم دیگر در کشور ما موضوع اخذ مجوزها است. که یک کارخانه برای تولید مشابه با دستگاه‌های ثابت و کمی تغییر در ترکیبات مواد اولیه، باید مجوزهای مجزا و مستقل دریافت کند. در حالی که در کشورهای دیگر فعالیت‌های مشابه ما در زیر‌بخش پرمیکس‌ها یا پیش‌مخلوط‌ها قرار می‌گیرد و تنها با یک مجوز امکان تولید تمام محصولات پیش‌مخلوط برای یک کارخانه وجود دارد. به عنوان مثال مکمل ویتامینه مرغ گوشتی مجوز جداگانه‌ای از تولید مکمل ویتامینه مرغ تخم‌گذار نیاز دارد که اخذ هر کدام از این مجوز‌ها حدود دو سال زمان می‌برد.

پیشرفت تکنولوژی تولید در ۲۰ سال اخیر چگونه بوده است؟ چه چیزهایی مانع و چه چیزهایی تقویت‌کننده پیشرفت تکنولوژی در این حوزه‌اند؟

در این ۲۰ سال انصافا بخش خصوصی خوب عمل کرده است. بسیاری از تولید‌کنندگان در نمایشگاه‌های خارجی شرکت کرده و از کارخانه‌های آنجا بازدید می‌کنند. به ویژه تبدیل دنیا به دهکده در بستر اینترنت، باعث شد که کارخانه‌های مکمل و کنسانتره و حتی تعدادی از کارخانه‌های تولید خوراک ما، قابلیت رقابت با دنیا را داشته باشند.

با عدم تخصیص ارز ترجیحی، قیمت نهاده‌های دامی به میزان معناداری افزایش پیدا کرده است. کارخانه‌هایی مانند خوراک پرداز هزاره نوین به عنوان تولیدکننده تخصصی مکمل و کنسانتره بر اساس فرمولاسیون علمی، تا چه حد می‌توانند افزایش قیمت خوراک را تعدیل کنند؟

حذف ارز ترجیحی معایب و مزایای خاص خودش را دارد. از یک سو بسیاری از رانت‌ها حذف می‌شوند و از سوی دیگر تولیدکنندگان با مشکل کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند. شاید بهتر بود که زیرساخت‌ها برای انجام این جراحی اقتصادی آماده‌تر می‌بودند و این کار پله پله انجام می‌شد.

پیش از حذف ارز ترجیحی، یکی از مشکلاتی که وجود داشت این بود که ما در حالی به ذرت و سویا ارز دولتی تخصیص می‌دادیم که ریزمغذی‌ها مانند آنزیم‌ها از این ارز بی‌بهره بودند. همه دنیا در ترکیب خوراک دام و طیور خود از این ریز‌مغذی‌ها و آنزیم‌ها با هدف بالابردن بهره‌وری خوراک استفاده می‌کنند ولی در کشور ما به دلیل توزیع نامناسب ارز، تمایل پرورش‌دهنده به استفاده از میزان بیشتر ذرت و سویا به جای استفاده از ریزمغذی‌ها بود و این از نظر اقتصادی ‌گر‌چه برای تولید‌کننده توجیه داشت ولی باعث اسراف در منابع ملی می‌شد. در حال حاضر با افزایش قیمت ذرت و سویا نقش تولید‌کنندگان مکمل و کنسانتره اهمیت بسیار بالایی پیدا می‌کند. تولیدکنندگان می‌توانند با فرمولاسیون و ترکیب مواد ریزمغذی، بهره‌برداری بیشتر از نهاده‌هایی را که گران و با این مشکلات وارد کشور می‌شوند محقق کنند.

سال ۱۴۰۱ را در بخش تولید مکمل خوراک دام و طیور چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

با توجه به گران شدن ذرت و سویا در کشور، به عنوان مثال، تقریبا قیمت خوراک هفته اول جوجه‌های گوشتی حدود ۱۴/ ۳ برابر، رشد داشته است. این به این معنی است که پرورش‌دهنده باید سرمایه خود را تا ۴ برابر افزایش دهد که این امکان برای بسیاری از تولیدکنندگان وجود ندارد و آنها را به سمت خرید خوراک آماده از کارخانه‌های خوراک سوق می‌دهد. مطمئنا استفاده از خوراک آماده بیشتر خواهد شد و طبیعتا از این به بعد، به احتمال بسیار زیاد مکمل و کنسانتره بیشتر به کارخانه‌های تولید خوراک فروخته می‌شود تا به دامدار و مرغدار.

اگر قرار باشد از هر یک از سازمان‌های مرتبط با صنعت دو درخواست در جهت شعار سال رهبری داشته باشید چه هستند؟ (تولید، دانش‌بنیان اشتغال‌آفرین)

درخواست ما از سازمان‌ها و نهاد‌های تصمیم‌گیر و سیاستگذار این است که به موضوع دانش‌بنیان با تعریف درست و با معنای واقعی آن نگاه کنند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های ما که عنوان دانش‌بنیان دارند، در حقیقت دانش‌بنیان نیستند. تولیدات آنها تولیدات بسیار معمولی است و هیچ تکنولوژی ویژه‌ای در آن استفاده نمی‌شود که بتوان به آنها عنوان دانش‌بنیان داد. باید با سختگیری‌های بیشتری تفاوت بین آنهایی که واقعا دانش‌بنیان هستند و آنهایی که نیستند مشخص شود. مورد دیگر این است که کارآفرین زمانی می‌تواند شغل ایجاد کند که امکان کار کردن برایش وجود داشته باشد. بسیاری از وقت و انرژی ذهن و فکر ما، درگیر مراحل پیچیده و غیرضروری اداری می‌شود. حذف مراحل غیرضروری و فراقانونی اداری، مخصوصا در حوزه تولید مکمل و کنسانتره کاملا ضروری به نظر می‌رسد.

ارتباط شما با تشکل‌های صنفی مرتبط با فعالیت خوراک پرداز هزاره نوین چگونه است؟ نحوه عملکرد تشکل‌های صنفی در کشور را چطور ارزیابی می‌کنید؟

تشکل‌های متعددی وجود دارند که حوزه تولید مکمل و کنسانتره را تحت پوشش قرار می‌دهند. به عقیده من باید از موازی‌کاری اجتناب شود. اعتبار و جایگاه تشکل‌ها در دولت آن طور که شایسته است، دیده نشده است. تشکل‌ها باید در تصمیمات دولت دخیل باشند نه اینکه دولت تصمیم‌گیری و نهایتا به تشکل ابلاغ کند. خوشبختانه اخیرا انجمن تولیدکنندگان مکمل و کنسانتره به ثبت رسیده و در حال فعالیت است.

منبع: دنیای اقتصاد