فرصت‌ها و تهدیدها برای طرح زنجیره تولید تخم‌مرغ

فرصت‌ها و تهدیدها برای طرح زنجیره تولید تخم‌مرغ

زینب مهربخش عضو موظف هیات‌مدیره، مدیر زنجیره و مدیر طرح و برنامه شرکت مرغک امروزه روش Contract Farming در اکثر کشورها به‌عنوان یک روش موثر با کارآیی بالا برای تولید محصولات مختلف کشاورزی و دام و طیور شناخته‌شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از پتانسیل‌های موجود نظیر امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی و دانش فنی و جهت‌دادن آنها برای تولید محصولات مختلف با حمایت و سرمایه‌گذاری هلدینگ‌ها در افزایش تولید نقش موثری دارد.

تخم‌مرغ به‌عنوان یکی از منابع مهم تأمین غذا برای جوامع بشری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و در همین راستا سرمایه‌گذاری‌های زیادی در کشور برای تولید تخم‌مرغ انجام ‌شده است.

از آنجا که حجم سرمایه جاری برای تولید تخم‌مرغ به دلایل مختلف نظیر افزایش قیمت نهاده‌ها و سایر موارد بالا است، برخی از واحدهای تولیدکننده تخم‌مرغ قادر به تامین هزینه‌های لازم نیستند و مجبور به توقف فعالیت تولیدی می‌شوند و در اینجاست که نقش هلدینگ‌ها به‌عنوان پشتیبان مالی از تولیدکننده‌های تخم‌مرغ کاملا آشکار می‌شود.

عقد قرارداد با واحدهای تولیدکننده تخم‌مرغ علاوه برافزایش تولید موجبات اشتغال مستقیم و غیرمستقیم افراد درگیر در تولید می‌شود که به لحاظ اقتصادی و اجتماعی بسیار موثر است.

زایش تولید تخم‌مرغ در کشور موجب افزایش سرانه مصرف می‌شود و در رشد و بلوغ و سلامت جسم و روان آحاد ملت موثر است و زمینه‌های لازم را برای صادرات تخم‌مرغ به کشورهای همجوار فراهم می‌کند.

در سایر کشورها که دارای تجربیات مفید در این زمینه هستند، مرغداران طرف قرارداد به‌طور طولانی‌مدت قرارداد منعقد می‌کنند و تمهیداتی اندیشیده شده است که مرغداران علاوه بر سود مربوط به فعالیت تولیدی در درصدی از سود هلدینگ‌ها نیز سهیم شوند و این موضوع انگیزه‌ آنها را برای یک فعالیت تولیدی و اقتصادی سالم افزایش می‌دهد.

در همین راستا شرکت مرغک با داشتن سابقه طولانی و درخشان در صنعت مرغ تخم‌گذار کشور احساس مسوولیت می‌کند و برای تولید تخم‌مرغ با تعدادی از واحدهای پرورش پولت و تولیدکننده تخم‌مرغ با عقد قراردادهای مشارکت وارد همکاری شده و نتایج قابل قبولی نیز تاکنون حاصل‌ شده که درصدد گسترش واحدهای تحت پوشش است.

طرح‌های مشارکت در تولید تخم‌مرغ در کشور ما به‌رغم فواید مختلف آن مشکلات ساختاری عدیده‌ای دارد که در ادامه به پاره‌ای از آنها اشاره می‌شود:

* نبود قوانین لازم برای حمایت از طرفین قرارداد که منافع هر دو طرف قراردادها را تضمین کند.

* کوتاه‌مدت بودن قراردادها و عدم انگیزه‌های لازم برای مشارکت‌های طولانی‌مدت.

* عدم‌حمایت‌های مالی از هلدینگ‌ها توسط بانک‌ها در قالب اعطای وام‌های بلندمدت و کم‌بهره.

* عدم‌حمایت کافی سیستم‌های بیمه‌ای در صورت بروز خسارات ناشی از درگیری گله‌ها با بیماری‌های مختلف یا بروز حوادث طبیعی.

طبق تجربه در کشور ما معمولا مرغدارانی که از امکانات و سرمایه کافی برخوردار هستند، ترجیح می‌دهند کلیه امور تحت نظر خودشان باشد و کمتر سراغ مشارکت‌کننده‌ها به‌عنوان تامین‌کننده منابع مالی می‌روند. اکثر مرغدارانی که به دنبال مشارکت هستند در گروه‌های مرغداران ورشکسته، بدنام و بدحساب یا مرغداران تازه‌کار بی‌سرمایه قرار دارند که کار کردن با هر یک از این گروه‌ها مشکلات خاص مربوط به خود را دارد. نظارت بر امورات مختلف اعم از مالی و تولیدی و بازاریابی و فروش و ناوگان حمل‌ونقل امری بسیار مهم است که لازمه آن به‌کارگیری افراد با دانش و توان اجرایی است که باید در جهت به‌کارگیری و استقرار این‌گونه نیروها در واحدهای طرف قرارداد اقدامات لازم به عمل آید.

بخش عظیمی از سود در فرآوری محصول است و خام‌فروشی بدون انجام هیچ کاری روی تخم‌مرغ‌ها سود آن‌چنانی برای هر دو طرف قرارداد ندارد. بنابراین باید روی بسته‌بندی محصول و همچنین فرآوری آن نظیر تولید غذاهای نیم آماده کار شود.

برای حذف واسطه‌ها نیز باید درصدد ایجاد واحدهای توزیع‌کننده مویرگی بود. روی صادرات ادامه‌دار Continuous باید کار شود که لازمه آن وضع قوانین خاص توسط نهادهای دولتی درگیر است.