قرارداد ترکمانچای در غلات نبندیم.

قرارداد ترکمانچای در غلات نبندیم.

با توجه به اینکه ارزش واردات غلات به ایران با احتساب واردات گندم سالانه به طور میانگین به ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد و با توجه به اینکه واردات این کالاها با شعار ۴۵‌ساله خودکفایی مغایرت کامل دارد، باید درباره آن بیشتر توضیح داده شود.

به طور مثال منظور از قرارداد بلند‌مدت با روسیه چند ساله است؟ ۱۰، ۱۵ یا ۲۰ سال؟ اگر مفاد قرارداد بلند‌مدت با روسیه برای واردات بلند‌مدت غلات همین روزها به اطلاع افکار عمومی و مجلس قانونگذاری نرسد، شاید ابهام موجود هرگز آشکار نشود. رازآلود ماندن قرارداد بلند‌مدت از نظر میزان سال‌های تعهد داده‌شده به خرید غلات می‌تواند اسارت‌بار باشد. مگر می‌شود در شرایطی که بازار غلات به دلیل رونق دادوستد غلات به رقابت بیشتر رسیده است، انحصار فروش برای یک کشور فراهم شود؟

از سوی دیگر باید با افشای این قرارداد سقف خرید غلات به طور میانگین برای یک دوره بلند‌مدت معلوم شود. آیا قرار است سالانه میزان مشخصی غلات وارد شود؟ اگر این میزان تثبیت شده است داستان تولید داخلی این محصولات به کجا می‌رسد؟ اگر روسیه در شروع فروش غلات به ایران دامپینگ کند و تولید داخلی غلات را در شرایط نامساعد رقابتی قرار دهد در این صورت چه خواهد شد و آیا زراعت غلات را می‌خواهیم رها کنیم؟ وابسته کردن غذای شهروندان به انحصار روسی با شعار خودکفایی چه نسبتی خواهد داشت؟

نکته دیگر این است که عقد قرارداد بلندمدت از سوی دولت سیزدهم برای دولت‌های بعدی تعهد و تکلیف ایجاد نمی‌کند و آیا دولت مستقر این حق را دارد برای دولت‌های بعدی تعهد و الزام ایجاد کند. دولت‌های چهاردهم یا دولت پانزدهم شاید سیاست‌های تجاری- کشاورزی دیگری داشته باشند.

عقد قرارداد بلند‌مدت از سوی دولت با یک کشور دیگر برای واردات غلات به معنای این است که واردکنندگان خصوصی از میدان خارج شوند؟ اگر قرار است دولت برای هر بنگاه مطابق دلخواه خود سهمیه وارداتی تعیین کند بدون چون و چرا باید قبول کرد رانت و فساد بزرگی رخ خواهد داد. اگر بخش خصوصی بخواهد از کشور دیگری غلات وارد کند آیا این قرارداد بلند‌مدت سد راه نخواهد شد.

به نظر می‌رسد باید مفاد قرارداد با همه جزئیات به اطلاع افکار عمومی برسد و نهادهای دیگر به ویژه نهاد قانونگذاری بر این قرارداد نظارت کنند. کارشناسان باور دارند برای اجتناب از قراردادی شبیه قرارداد ترکمانچای در خرید غلات باید جزئیات قرارداد آشکار شود.